zaloguj przez facebook
Bitwa na łuku kurskim - Lipiec 1943
Bitwa pod Kurskiem była największą bitwą pancerną w historii. Często są przeceniane siły niemieckich Panter i Tygrysów, ale mimo wszystko było to pierwsze starcie z masowym użyciem niemieckich "kotów".
Po ciężkiej porażce pod Stalingradem Sowieci rozpoczęli kontrofensywę, która zaowocowała odbiciem wschodniej Ukrainy z Kurskiem(8 I) i Charkowem (15 II). Do końca miesiąca Niemcy zostali odparci o prawie 500 km na zachód. Niemcy, którzy ponieśli ciężkie straty w czasie odwrotu nie mieli już tak silnego wojska jak w lato 1941 r. W zamyśle niemieckiego sztabu było odzyskanie inicjatywy na froncie wschodnim. Gdy tylko zapanowała lepsza pogoda rozpoczęto kontruderzenie. 11 III gen. Hermann Hoth na czele dwóch dywizji pancernych ponownie wkroczył do Charkowa, a inne dwie niemieckie dywizje do Biełgorodu. Hitler zezwolił na wycofanie z wybrzuszenia frontu 9 Armii.
Niemcy spodziewali się również desantu we Włoszech lub w Grecji. Front wschodni stanowił jednak główny problem i rozważano różne warianty rozbicia któregoś z większych ugrupowań sowieckich.
Linia frontu przebiegała z północy na południe, z kilkoma wybrzuszeniami. Rosjanie zdobyli wysunięte tereny na łuku kurskim, natomiast od północy i południa od Kurska Niemcy trzymali się pod Orłem i Charkowem. Niemcy planowali okrążyć przeciwnika pod Kurskiem - operacja "Cytadela", natomiast Sowieci uderzenia na Orzeł (operacja "Kutuzow") i Charków(operacja "Rumiancew").
Naczelne dowództwo radzieckie(Stawka), brała pod uwagę dane wywiadowcze. Rosjanie otrzymywali informacje za pośrednictwem Ultry, lecz także z własnego, doskonałego źródła jakim była siatka niemieckich komunistów w Szwajcarii. Stawka wykorzystała dane wywiadowcze i znała plany operacji Cytadela. Marszałek Żukow wzmocnił obronę pod Kurskiem szczególnie flanki aby być gotowym do decydującego kontrataku. Sowieci dysponowali w tym rejonie Frontem Centralnym(gen.Rokossowski), Frontem Woroneskim(gen.Watutin), łącznie 900 tys. żołnierzy, 5700 dział ppanc. , 19500 dział polowych i moździerzy oraz ponad 3000 czołgów. Linie obronne przygotowano z pomocą ludności cywilnej, podzielono je na trzy rejony, z rozmieszczonymi punktami umocnionymi dla piechoty,armatami ppanc i czołgami.
Niemcy szykowali szybkie uderzenie oskrzydlające i zamknięcie przeciwnika w kotle. Przełamaniem w krótkim czasie radzieckich linii miało należeć na północy do gen.płk Modela dowodzącego 9.Armią(XX i XXI KA,XLVI,XLVII,XLI KPanc + samoloty 6. Armii Powietrznej), na południu do Grupy Armii Południe(II KPanc.SS,XLVIII KPanc,LIII KA,GO Kempfa - XI,XLII KA i III KPanc. +samoloty 4 Floty Powietrznej) pod dowództwem Ericha von Mansteina.
Pierwotnie operacja "Cytadela"miała się rozpocząć w IV 1943 e., ale zwłoka spowodowana wzmacnianiem 9.Armii i wprowadzeniem na uzbrojenie nowego czołgu PzKpwf. V Panther. Panthery były najlepszymi wozami bojowymi 9 Armii, oprócz tego 9A posiadała 66 ciężkich haubic samobieżnych Brummbaer, GA Południe mogła się poszczycić setką czołgów . PzKpwf. VI Tiger . Łącznie Niemcy posiadali 2700 opancerzonych wozów bojowych.
Radziecki wywiad stwierdził, że operacja rozpocznie się 5 VII o godz.3.30 i sowieci nieco wcześniej ostrzelali z dział niemieckie pozycje. Informacja okazała się błędna gdyż atak miał się rozpocząć o 5.30 i Niemcy nie zajęli jeszcze pozycji wyjściowych. Do wieczora oddziały 9 Armii posunęły do przodu o 10 km i dotarły do Olchowatki i Ponyri, tam jednak zostały zatrzymane na następne dwa dni. 9 VII miała miejsce kolejna próba zmasowanego natarcia, lecz Rosjanie ściągnęli więcej dział i katiusz. Atak nie doprowadził do przełomu i przez kolejne dwa dni trwały krwawe zmagania.
Dalej na południu czołgi Hotha uderzyły na pozycje 6AGw. Generała porucznika Czistiakowa, a czołgi Tiger wbiły się klinem w radzieckie ugrupowanie. Ich armaty wyeliminowały z walki sowiecką artylerię i umożliwiły przełamanie linii frontu lżejszym czołgom, które do końca dnia wdarły się głęboko w strefę obrony.
Na prawo od tego obszaru Grupa Operacyjna Kempf nie zdołała się przedrzeć przez pierwszą linię defensywną. 6 VII II KPanc. SS przełamał drugą linię obrony 6AGw., co zmusiło generała Watutina do rzucenia do walki wszystkich odwodów – Stawka wzmocniła jego front siłami 2. i 10. KPanc. Przez następne trzy doby Niemcy kontynuowali natarcie ku Obojanowi, ale ponieważ Kempf nie osłonił prawego skrzydła gen.por. Paul Hausser musiał wydzielić 3 Dywizję Grenadierów Pancernych SS Totenkopf ze składu II KPanc. SS do tego zadania. Grupie Kempfa powiódł się zwrot na północ i 10 VII Dywizja Totenkopf sforsowała rzekę Psioł, dochodząc do trzeciej radzieckiej linii obronnej na pn.zach. od miejscowości Prochowka, natomiast na prawym skrzydle 1.DPanc. SS Leibstandarte Adolf Hitler przerwała tę linię w samej Prochowce. Jeszcze bardziej na prawo III KPanc. z Grupy Operacyjnej Kempfa wyszedł na tyły przeciwnika. Manstein wyczuł okazję do oskrzydlenia sił radzieckich w okolicach Obojania i wydał rozkaz wymienionym formacjom na wznowienie ataku nazajutrz. Nie wiedział jednak, że Stawka 6 VII przydzieliła Watutinowi 5AGw. i 5APancGw., które przemieszczały się właśnie na pozycje na płn. od Prochowki. 12 VII Niemcy ruszyli naprzód siłami 450 czołgów, lecz natkęli się na ugrupowanie złożone z 800 radzieckich wozów bojowych. Pod zachmurzonym niebem, które ograniczało możliwości użycia lotnictwa, rozpętała się największa bitwa pancerna II WŚ. Do Prochowki wdarła się 1 DPanc SS, ale do końca dnia została ona odrzucona przez sowiecki II KPanc. Na wschód od tej osady 2 Dywizja Grenadierów Pancernych SS Das Reich podjęła chaotyczny, morderczy bój z innymi oddziałami II KPanc. Na skrzydłach przystąpiły do zaciętej walki 3 DGrenPanc SS i III KPanc. Późnym wieczorem stało się jasne, że Niemcy zostali powstrzymani, tracąc ponad 100 czołgów, podczas gdy Rosjanie stracili ponad 450 wozów pancernych. 13 VII Brytyjczycy i Amerykanie przebili się z przyczółka na Sycylii; Hitler przerzucił do Włoch II KPanc. SS i przerwał natarcie na wschodzie. Tymczasem Armia Czerwona podjęła operację „Kutuzow", a po pięciu dniach operację „Romiancew". Inicjatywę na froncie wschodnim przejęły wojska radzieckie.
Po ciężkiej porażce pod Stalingradem Sowieci rozpoczęli kontrofensywę, która zaowocowała odbiciem wschodniej Ukrainy z Kurskiem(8 I) i Charkowem (15 II). Do końca miesiąca Niemcy zostali odparci o prawie 500 km na zachód. Niemcy, którzy ponieśli ciężkie straty w czasie odwrotu nie mieli już tak silnego wojska jak w lato 1941 r. W zamyśle niemieckiego sztabu było odzyskanie inicjatywy na froncie wschodnim. Gdy tylko zapanowała lepsza pogoda rozpoczęto kontruderzenie. 11 III gen. Hermann Hoth na czele dwóch dywizji pancernych ponownie wkroczył do Charkowa, a inne dwie niemieckie dywizje do Biełgorodu. Hitler zezwolił na wycofanie z wybrzuszenia frontu 9 Armii.
Niemcy spodziewali się również desantu we Włoszech lub w Grecji. Front wschodni stanowił jednak główny problem i rozważano różne warianty rozbicia któregoś z większych ugrupowań sowieckich.
Linia frontu przebiegała z północy na południe, z kilkoma wybrzuszeniami. Rosjanie zdobyli wysunięte tereny na łuku kurskim, natomiast od północy i południa od Kurska Niemcy trzymali się pod Orłem i Charkowem. Niemcy planowali okrążyć przeciwnika pod Kurskiem - operacja "Cytadela", natomiast Sowieci uderzenia na Orzeł (operacja "Kutuzow") i Charków(operacja "Rumiancew").
Naczelne dowództwo radzieckie(Stawka), brała pod uwagę dane wywiadowcze. Rosjanie otrzymywali informacje za pośrednictwem Ultry, lecz także z własnego, doskonałego źródła jakim była siatka niemieckich komunistów w Szwajcarii. Stawka wykorzystała dane wywiadowcze i znała plany operacji Cytadela. Marszałek Żukow wzmocnił obronę pod Kurskiem szczególnie flanki aby być gotowym do decydującego kontrataku. Sowieci dysponowali w tym rejonie Frontem Centralnym(gen.Rokossowski), Frontem Woroneskim(gen.Watutin), łącznie 900 tys. żołnierzy, 5700 dział ppanc. , 19500 dział polowych i moździerzy oraz ponad 3000 czołgów. Linie obronne przygotowano z pomocą ludności cywilnej, podzielono je na trzy rejony, z rozmieszczonymi punktami umocnionymi dla piechoty,armatami ppanc i czołgami.
Niemcy szykowali szybkie uderzenie oskrzydlające i zamknięcie przeciwnika w kotle. Przełamaniem w krótkim czasie radzieckich linii miało należeć na północy do gen.płk Modela dowodzącego 9.Armią(XX i XXI KA,XLVI,XLVII,XLI KPanc + samoloty 6. Armii Powietrznej), na południu do Grupy Armii Południe(II KPanc.SS,XLVIII KPanc,LIII KA,GO Kempfa - XI,XLII KA i III KPanc. +samoloty 4 Floty Powietrznej) pod dowództwem Ericha von Mansteina.
Pierwotnie operacja "Cytadela"miała się rozpocząć w IV 1943 e., ale zwłoka spowodowana wzmacnianiem 9.Armii i wprowadzeniem na uzbrojenie nowego czołgu PzKpwf. V Panther. Panthery były najlepszymi wozami bojowymi 9 Armii, oprócz tego 9A posiadała 66 ciężkich haubic samobieżnych Brummbaer, GA Południe mogła się poszczycić setką czołgów . PzKpwf. VI Tiger . Łącznie Niemcy posiadali 2700 opancerzonych wozów bojowych.
Radziecki wywiad stwierdził, że operacja rozpocznie się 5 VII o godz.3.30 i sowieci nieco wcześniej ostrzelali z dział niemieckie pozycje. Informacja okazała się błędna gdyż atak miał się rozpocząć o 5.30 i Niemcy nie zajęli jeszcze pozycji wyjściowych. Do wieczora oddziały 9 Armii posunęły do przodu o 10 km i dotarły do Olchowatki i Ponyri, tam jednak zostały zatrzymane na następne dwa dni. 9 VII miała miejsce kolejna próba zmasowanego natarcia, lecz Rosjanie ściągnęli więcej dział i katiusz. Atak nie doprowadził do przełomu i przez kolejne dwa dni trwały krwawe zmagania.
Dalej na południu czołgi Hotha uderzyły na pozycje 6AGw. Generała porucznika Czistiakowa, a czołgi Tiger wbiły się klinem w radzieckie ugrupowanie. Ich armaty wyeliminowały z walki sowiecką artylerię i umożliwiły przełamanie linii frontu lżejszym czołgom, które do końca dnia wdarły się głęboko w strefę obrony.
Na prawo od tego obszaru Grupa Operacyjna Kempf nie zdołała się przedrzeć przez pierwszą linię defensywną. 6 VII II KPanc. SS przełamał drugą linię obrony 6AGw., co zmusiło generała Watutina do rzucenia do walki wszystkich odwodów – Stawka wzmocniła jego front siłami 2. i 10. KPanc. Przez następne trzy doby Niemcy kontynuowali natarcie ku Obojanowi, ale ponieważ Kempf nie osłonił prawego skrzydła gen.por. Paul Hausser musiał wydzielić 3 Dywizję Grenadierów Pancernych SS Totenkopf ze składu II KPanc. SS do tego zadania. Grupie Kempfa powiódł się zwrot na północ i 10 VII Dywizja Totenkopf sforsowała rzekę Psioł, dochodząc do trzeciej radzieckiej linii obronnej na pn.zach. od miejscowości Prochowka, natomiast na prawym skrzydle 1.DPanc. SS Leibstandarte Adolf Hitler przerwała tę linię w samej Prochowce. Jeszcze bardziej na prawo III KPanc. z Grupy Operacyjnej Kempfa wyszedł na tyły przeciwnika. Manstein wyczuł okazję do oskrzydlenia sił radzieckich w okolicach Obojania i wydał rozkaz wymienionym formacjom na wznowienie ataku nazajutrz. Nie wiedział jednak, że Stawka 6 VII przydzieliła Watutinowi 5AGw. i 5APancGw., które przemieszczały się właśnie na pozycje na płn. od Prochowki. 12 VII Niemcy ruszyli naprzód siłami 450 czołgów, lecz natkęli się na ugrupowanie złożone z 800 radzieckich wozów bojowych. Pod zachmurzonym niebem, które ograniczało możliwości użycia lotnictwa, rozpętała się największa bitwa pancerna II WŚ. Do Prochowki wdarła się 1 DPanc SS, ale do końca dnia została ona odrzucona przez sowiecki II KPanc. Na wschód od tej osady 2 Dywizja Grenadierów Pancernych SS Das Reich podjęła chaotyczny, morderczy bój z innymi oddziałami II KPanc. Na skrzydłach przystąpiły do zaciętej walki 3 DGrenPanc SS i III KPanc. Późnym wieczorem stało się jasne, że Niemcy zostali powstrzymani, tracąc ponad 100 czołgów, podczas gdy Rosjanie stracili ponad 450 wozów pancernych. 13 VII Brytyjczycy i Amerykanie przebili się z przyczółka na Sycylii; Hitler przerzucił do Włoch II KPanc. SS i przerwał natarcie na wschodzie. Tymczasem Armia Czerwona podjęła operację „Kutuzow", a po pięciu dniach operację „Romiancew". Inicjatywę na froncie wschodnim przejęły wojska radzieckie.
Kolumna czołgów Tiger
Gdzieś pod Kurskiem...
Rosyjskie T-34 w natarciu
